Hamon ile ilgili, gerek özel mesajla, gerek telefon vs kanallarla çok soru geliyor ve her seferinde ayrı ayrı yanıt vermek zor oluyor, bu nedenle hamon ile ilgili genel olarak deneyimlerimin hepsini bu başlık altında toplayayım en azından derli tolu olsun diyerek konuyu açtım.
Hamon uygulaması yapılabilecek doğru sonuç veren çelikler.
- Yalın karbonlu çeliklerin hepsinde, özellikle karbon oranı yüksek çeliklerde ( %0.7-1.50 arası)
- Alaşımlı çeliklerden W1, W2 de özellikle çok belirgin olarak ( eski eğeler veya hazır plakalar)
- Zayıf olsa da 80CrV2 de
Bu çelikler dışında koşulları çok zorlamamak lazım, teorik olarak Hamon çıksada belirgin hale getirebilmek ve görünür kılmak veya işin sonunda tatmin edici bir sonuç almak çok zor.
Çamur hazırlama.
Uygun çelik seçimi yapıldıktan ve kaba olarak tüm form ve yüzey işlemleri bittikten sonra yüzeyde Hamon u çıkarmak için çamur uygulaması yapmak gerekir.
Bu işte kullanılan çamurlar, genellikle sıcaklığa dayanıklı ve sıcaklıkla pişerek seramik özelliği gösteren çamurlardır.
Piyasada satılan ve şöminecilerin kullandığı Şamot ve türevleri bu iş için ideal, yine de genel olarak kil ve türevleri de aynı işi gören çamurlardır. Çamur hazırlarken içerisine farklı katkı maddeler ( kül, kömür tozu vs) koyanlar varsa da kişisel deneyimlerimde bunun bir zorunluluk olduğunu hiç yaşamadım. Daha önce bu malzemeleri çamura ekleyerek yaptığım denemelerle yapmadığım denemeler arasında hiç bir fark görmediğimi de belirtmek isterim.
Çamur, sürülebilir bir kıvamda olmalı, en azından yüzeyden akmayacak kadar katı, istediğiniz şekli verebilecek kadar da sıvı olmalı. Çamur hazırlamak için normal musluk suyu yeterli.
Yüzey hazırlama.
Hamon uygulanacak yüzeyde tüm işlemler kaba olarak bitmeli. Form verilmiş, ağızlar açılmış ve en fazla 80 kum perdahı bitmiş olmalı. Çok deneyimli değilseniz 80 kum dan daha ince zımparalara çıkmamakta yarar var, yüzeydeki pürüzlülük çamurun yüzeye yapışmasını daha da kolaylaştıracaktır. Çamur uygulanacak yüzey kesinlikle yağdan arındırılmış olmalı ve hatta çamur uygulanacak yüzeye elle dahi dokunulmamalıdır, yağlı ve parlak yüzeylerde çamurun tutunması sorunludur. Kesici ağız kalınlığını 1 mm den daha fazla inceltmek kırılma riskini arttırır, ayrıca yüzeyde çentik etkisi oluşturabilecek keskin köşeler veya tırtıklar bırakılmamalıdır.
Çamuru yüzeye uygulama ve kurutma.
Yüzey yatay olarak tutulmalı ve olanaklı ise bir yere sabitlenmelidir. Çamur yası bir ağaç parçası veya benzer bir malzemeyle istenilen formda yüzeye uygulanmalı ve uygulama sırasında çamur kalınlığının her iki tarafta eşit olmasına dikkat edilmelidir, farklı çamur kalınlıkları hem Hamonun istenildiği şekilde çıkmamasına hem de ısıl işlem sırasında malzemenin çarpılmasına yol açar. 2 mm çamur kalınlı genellikle çamurun bittiği sınırda Hamonun çıkmasını sağlar. Daha kalın uygulamalarda Hamon çizginin daha altında ( ağıza yakın), daha ince uygulamalarda ise Hamon çamur hattının üzerinde ( sırta doğru) çıkar. Tüm yüzeyi çamurla kaplayıp, Hamon hattının altını da kapatmak isteyen arkadaşlar için önerim, hattın altında kaplayacağınız çamur çok sıvı ve çok çok ince bir tabaka halinde olmalıdır. Deneyim kazanıncaya kadar tüm yüzeyi kaplamaktan kaçınmakta yarar var.
Çamur kaplanmış yüzey, bir saat kadar kendi halince kurumaya bırakılırsa iyi olur, olanağı varsa sıcak bir yer daha iyi olur. Sonrasında mutlaka çamuru pişirmek gerekiyor, bunun için, pürmüz veya benzeri bir malzeme kullanılabilir. Bu olanaklı değilse evlerdeki ocaklarda da bu kurutma işlemi yapılabilir. Agresif bir kurutmadan uzak durmakta yarar var, alevi biraz uzak tutarak, kontrollü bir şekilde yavaş yavaş kurutmak daha doğrudur. Dökülecek çamur zaten bu esnada dökülecektir, genellikle kurutma sırasında dökülmeyen çamur sonrasında da dökülmez endişe etmeyin.
Çamur tamamen kuruduktan sonra artık aleve iyice yaklaştırıp daha agresif bir ısıtma uygulamak çamuru pişirir ve yüzeye daha iyi tutunmasını sağlar.
Bu işlem sağlıklı sonuçlandığında artık su verme işlemine hazırsınız.
Su verme sertleştirme.
Su verme işleminde, eğer yeterli deneyiminiz yoksa soğutma ortamı mutlaka yağ seçilmeli ve yağı önceden biraz ısıtılmalıdır ( 40-60 dereceler). Daldırma sırasında bıçağın ağız kısmı aşağıya bakacak şekilde ve ağız yüzeye dik olarak ( veya 30 derece açıyla kuyruk biraz yukarıda olarak) daldırmaya dikkat edilmelidir. Eğer soğutma ortamı olarak su kullanılacaksa suyun sıcaklığı 60-80 dereceler arasına getirilinceye kadar ısıtılmalıdır. Su kullanılacaksa, kararlı bir şekilde suya bir seferde ve hızlı bir şekilde daldırılmalı, kesintili su verilecekse yine sudan çıkarma ve tekrar daldırma da tereddüt yaşanmamalıdır. Yani işlem yavaş yavaş değil, kararlı ve hızlı gerçekleştirilmelidir. Soğutma sonrası çamur yüzeyde olabilir de olmayabilir de buna takılmadan hızlıca yüzeyi temizleyip, %5 lik nitrik asit çözeltisine daldırıp çıkarıp hemen hamon çıkıp çıkmadığına bakılmalıdır.
Yüzeyi temizleme ve Hamonu görünür kılma.
İşin en heyecanlı ve en uzun süren kısmı budur, tüm yüzeyi alt kumlardan başlayarak en az 1500 kum zımparaya kadar kesinlikle çiziksiz ve düzgün bir yüzey elde edinceye kadar perdahlamak zorunludur. Hatta 2000 kuma çıkılırsa veya daha üst kumlara, sonuç daha iyi olacaktır. Perdah sırasında yüzeye su sıkmak daha iyi ve temiz sonuç verir, oksidasyonu biraz da olsa engellemek için kullanılacak suyun içerisine bulaşık deterjanı koymakta yarar var. Özellikle düzgün yapıldığında 220 kumlarda zaten hamon yüzeyde seçilecek şekilde görünür.
Perdah işi bittikten sonra artık asit ve temizleme döngüsüne geçilebilir.
Yüzey yağdan iyice arındırılmalı ve saf asetonla veya alkolle silinmelidir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, kadınların oje temizlemekte kullandıkları ve genellikle parfümlü vs asetonlardan uzak durmakta yarar var çünkü, bunlarda az miktarda yağ var ve siz temizleyeyim derken yüzeyi yağlamış olursunuz ve emekleriniz boşa gider.
Saf suyla hazırlanmış %5 lik nitrik asit işlemde iyi sonuç veriyor. Birinci döngüde malzemeyi asite daldırıp 5 sn kadar bekletip çıkararak yüzeye cam sil sıkın veya önceden hazırladığınız karbonatlı suya daldırıp asiti nötralize edin. İşlem sonrası yüzeyi suyun altında 1500-2000 kum zımparayla normal perdah yapın, hamonu artık görünür hale getirdiniz demektir. Aynı işlemi tekrar tekrar yapın ve hamon iyice belirginleşsin. Yeteri kadar belirginlik oluştuktan sonra. Son bir kez daha asite daldırarak hızlıca çıkarın ( saniyeler içinde) ve bu kez aluminyum oksit toz kullanarakparmak ucuyla veya bir deri parçasının tersiyle yüzeyi aluminyum oksitle ovuşturun, arada bir tozu çamur kıvamında parmağınızla ovun. Tozu mümkünse 1 mikron, değilse artık hangisi bulunabiliyorsa onu kullanın. Toz bulunamadığı yerde diş parlatma pastaları da iş görüyor. Hatta 3000-5000 kum bileme taşlarında oluşturduğunuz çamurlar da iyi iş görür.
Son bir detay manolya ağacı kömürü. Bu kömür ağacın özelliğinden ötürü çok iyi yüzey parlatır. Kömürü bir havanda döverek un haline getirin, kesinlikle un haline gelsin ve parça olarak kullanmayın. Toz haline getirilmiş kömürü bir ipek bez parçasına koyarak top haline getirip bağlayın ve bir kağıdın üzerinde bu topu elinize veya bir tahtaya çarparak tozutun ve bu tozu kağıt üzerinde biriktirin. Bu tozu da hafifçe suyla çamur haline getirerek kullanabilirsiniz. Direk döverek kesinlikle kullanmayın.
Kömürü, manolya ağacı parçalarını ağzı kapalı bir teneke kabın içine koyarak, ağzını kapatıp üzerine de bir iki delik delip, bir küçük tüpün üzerine koyarak yakıp yapabilirsiniz. Kabı iyice ısıtın, deliklerden duman çıkmaya başlayacaktır, bir süre daha bekleyip tüpü kapatın ve ağzını açmadan bir kaç saat bekleyin, kömürünüz hazır. Ağaç parçaları ne kadar küçük olursa sonuç o kadar iyi olur.
Kaçırdığım bir şey yok sanırım, yine de varsa sorarsınız ekleriz.
34 Yanıt
3443 Gösterim