Çelik için keskinlik nedir?

[wmasterfriend]

Merhabalar. Yüksek kumlarda bilemem gereken (aslında bileme değilde o seviyeler honlama diye geçiyor) kesici aletim var. Fakat kafama takılan bir kaç sorum var sizlere.

Konuya gireyim;

Bir japon ustasının tamagahane çeliğinden yaptığı bıçaklar için 64-65 hatta kimileri 67hrc yazılmış. Bu bıçakların ağzı bir hayli ince ve darbeli değilde baskıyla kesim yapılacak işlemlerde kullanılması için yapılmış. Ustura gibi. İnce ağızlı. Ve bu bıçakları yüksek kumlarda bileyliyorlar. 10.000-20.000 gibi.

Benimde böyle bir projem var ve hangi çeliği kullanmalıyım?

Tabi çeliği seçmeden önce hangi çelikler bunu yapabilir ve neden o çelikler?

Benim bildiğim tamagane çelikleri yüksek karbonlu olanlar 1-1.5 karbonlu.
Yanlışta biliyor olabilirim.

Sorum basitçe şu aslında: Bir çelik için "keskinlik" nedir? Ve bu keskinliği korumasına ne yardımcı olur?

Bunu biraz metalürjiye de değinerek açıklayabilirseniz sevinirim.

Şimdiden çok teşekkürler.

[Basat]

Size faydalı olacağını düşündüğüm bir kaç linki ekliyorum. Sonuncusu bileme ile ilgili bir PDF kitap.
Bu arada, yanlış bilmiyorsam honlama ile bileme ayrı şeyler. Bilemede bıçağın ucundan yersiniz, honlamada formu bozulmuş ağzı eski haline getirmeye çalışır düzeltirsiniz.

https://www.seriouseats.com/2016/09/how-to-choose-knife-honing-steel.html

https://www.thekitchn.com/did-you-know-this-steel-doesnt-actually-sharpen-knives-211855

https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.relentlessknives.com/newsletter_files/KnifeShExps.pdf&ved=2ahUKEwjZ5aWB09PvAhWixIsKHeWDBl44ChAWMAJ6BAgJEAI&usg=AOvVaw02mhNpHHUKBjhfU05Y4uFD

Umarım faydası olur.

[sefaçabuk]

Dilimin döndüğünce yanıtlamaya çalışayım,
Tamahagane çeliği ocaktan çıktığı haliyle bir çok farklı karbon oranına sahip parçacıklar içeriyor, bunlardan bazıları adi karbonlu ( çok düşük karbonlu) olarak ocaktan çıkarken, bazıları da neredeyse döküm sınıfına giren %1.9 ve hatta daha yukarısındaki karbon oranlarına sahip parçacıklar. İşi bilen birisi bu parçaları karbon oranlarına göre tasnif edip, istediği orandaki malzemeyi istediği işlerde kullanıyor veya kullanabilir. Çelikteki karbon oranı %1.9 sınırına doğru ( üzeri artık döküm sınıfına girer yalın karbonlu çeliklerde) gittikçe, yapıda da o oranda sementit ( demir karbür) yoğunluğu da artar. Sementitin yoğunluğunun artmasıyla birlikte hem sertlik, hem sertleşebilirlik hem de kırılganlık birlikte artış gösterir. Dolayısıyla, karbon oranı arttıkça bu söylediğimiz üç öge de artış gösterir, söylediğimiz gibi avantajın yanında dezavantajlarda artıyor.
Keskinlik aslında tıpkı sertlik tanımına benzer, sertlik kaba tanımıyla, malzemenin kendisinden daha sert bir malzemenin batmasına karşı gösterdiği dirençtir. Keskinlik de benzer şekilde kesilecek malzemenin, kesen malzemeye karşı gösterdiği karşı koyma direnci denilebilir. Buradaki karşı koyma direnci ne kadar az ise, ters orantılı olarak kesen malzemenin keskinliği o kadar fazladır denilebilir.
Bunun çok iyi olabilmesi için kesen malzemenin, kesici ağız tepe pürüzlülüğünün minimum olması gerekir. Mikroskopik görüntülemede, ağız isterse bilinen en keskin değerde olsun ( obsediyen gibi) yine de tepe görüntüsü testereye benzer. Aslında asıl önemli olan son bilemedeki keskinlik değil, bu keskinliğin sürdürülebilir olup olmadığıdır, işte çelikteki alaşım elemanlarının etkisi veya yüksek karbon ( veya yüksek sementit) bu sürdürülebilirliğe katkı sağlar. Yapıda ısıl işlem sırasında oluşan karbürler ağız dayanımını ve aşınmayı en aza indirerek elde edilen keskinliğin ömrünün uzamasını sağlar. Kısaca böyle

Senin bu anlamda soruna karşılık gelen ( verdiğin değerlere yakın) en yakın ve hatta daha iyi çelik W1 veya W2 dir. Karbon oranı %1.5 civarında ve ayrıca içinde hatırı sayılır miktarda karbür yapıcı alaşım elemanı mevcuttur. İnce taneli bir yapı oluşturur ve bu keskinliği ( uygun geometride) uzun süre korur. Her iki çelikte çok iyi bir Tamahagane çeliğinden çok daha kalitelidir ve çok daha uzun sürecek ağız dayanıklılığına sahiptir.

[wmasterfriend]

Size faydalı olacağını düşündüğüm bir kaç linki ekliyorum. Sonuncusu bileme ile ilgili bir PDF kitap.
Bu arada, yanlış bilmiyorsam honlama ile bileme ayrı şeyler. Bilemede bıçağın ucundan yersiniz, honlamada formu bozulmuş ağzı eski haline getirmeye çalışır düzeltirsiniz.

https://www.seriouseats.com/2016/09/how-to-choose-knife-honing-steel.html

https://www.thekitchn.com/did-you-know-this-steel-doesnt-actually-sharpen-knives-211855

https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.relentlessknives.com/newsletter_files/KnifeShExps.pdf&ved=2ahUKEwjZ5aWB09PvAhWixIsKHeWDBl44ChAWMAJ6BAgJEAI&usg=AOvVaw02mhNpHHUKBjhfU05Y4uFD

Umarım faydası olur.

Ustam cevap için teşekkürler. İlk iki link sorumla alakasız. Dökümanı indirdim. 55 sayfa ilk fırsatta okuyacağım. Ben bıçak nasıl, ne ile bilenir diye sormuyorum.
Biz kesici gereci bileyleyince çeliğin ağzından talaş kaldırıyoruz. Bunu 15.000 kumda  yapınca çeliğin burdaki kapasitesini etkileyen faktörler nelerdir? Mesela 5160 ile W2'nin tepkileri 15.000 kuma aynı mı?

Ben bu sorunun cevabını metalürjide arıyorum. Alaşım elamanlarının bilemeye etkileri neler?

[wmasterfriend]

Dilimin döndüğünce yanıtlamaya çalışayım,
Tamahagane çeliği ocaktan çıktığı haliyle bir çok farklı karbon oranına sahip parçacıklar içeriyor, bunlardan bazıları adi karbonlu ( çok düşük karbonlu) olarak ocaktan çıkarken, bazıları da neredeyse döküm sınıfına giren %1.9 ve hatta daha yukarısındaki karbon oranlarına sahip parçacıklar. İşi bilen birisi bu parçaları karbon oranlarına göre tasnif edip, istediği orandaki malzemeyi istediği işlerde kullanıyor veya kullanabilir. Çelikteki karbon oranı %1.9 sınırına doğru ( üzeri artık döküm sınıfına girer yalın karbonlu çeliklerde) gittikçe, yapıda da o oranda sementit ( demir karbür) yoğunluğu da artar. Sementitin yoğunluğunun artmasıyla birlikte hem sertlik, hem sertleşebilirlik hem de kırılganlık birlikte artış gösterir. Dolayısıyla, karbon oranı arttıkça bu söylediğimiz üç öge de artış gösterir, söylediğimiz gibi avantajın yanında dezavantajlarda artıyor.
Keskinlik aslında tıpkı sertlik tanımına benzer, sertlik kaba tanımıyla, malzemenin kendisinden daha sert bir malzemenin batmasına karşı gösterdiği dirençtir. Keskinlik de benzer şekilde kesilecek malzemenin, kesen malzemeye karşı gösterdiği karşı koyma direnci denilebilir. Buradaki karşı koyma direnci ne kadar az ise, ters orantılı olarak kesen malzemenin keskinliği o kadar fazladır denilebilir.
Bunun çok iyi olabilmesi için kesen malzemenin, kesici ağız tepe pürüzlülüğünün minimum olması gerekir. Mikroskopik görüntülemede, ağız isterse bilinen en keskin değerde olsun ( obsediyen gibi) yine de tepe görüntüsü testereye benzer. Aslında asıl önemli olan son bilemedeki keskinlik değil, bu keskinliğin sürdürülebilir olup olmadığıdır, işte çelikteki alaşım elemanlarının etkisi veya yüksek karbon ( veya yüksek sementit) bu sürdürülebilirliğe katkı sağlar. Yapıda ısıl işlem sırasında oluşan karbürler ağız dayanımını ve aşınmayı en aza indirerek elde edilen keskinliğin ömrünün uzamasını sağlar. Kısaca böyle

Senin bu anlamda soruna karşılık gelen ( verdiğin değerlere yakın) en yakın ve hatta daha iyi çelik W1 veya W2 dir. Karbon oranı %1.5 civarında ve ayrıca içinde hatırı sayılır miktarda karbür yapıcı alaşım elemanı mevcuttur. İnce taneli bir yapı oluşturur ve bu keskinliği ( uygun geometride) uzun süre korur. Her iki çelikte çok iyi bir Tamahagane çeliğinden çok daha kalitelidir ve çok daha uzun sürecek ağız dayanıklılığına sahiptir.

Hocam çok teşekkür ederim. Ben cevap yazarken yazmışsınız şimdi gördüm. Bazı yerleri kafamda canlandıramadım şuanda ama tekrar tekrar okuyup kafama takılan yeri soracağım.

+++++ Düzenleyerek ekliyorum.

Hocam şimdi anladım.

[Osman Kurt]

Çelik tavsiyesinde bulunmam gerekirse ince taneli yapısıyla ün yapmış civa çeliği çok mantıklı geliyor bana, içeriğindeki karbür yapıcı diğer elementlerde bu keskinliği görece uzun süre barındırabileceği anlamına geliyor.
Bileme ekipmanı sıkıntısı yoksa toz metalurjik çelikler arasından çok daha üstün seçimler yapılabilir.

[wmasterfriend]

Çelik tavsiyesinde bulunmam gerekirse ince taneli yapısıyla ün yapmış civa çeliği çok mantıklı geliyor bana, içeriğindeki karbür yapıcı diğer elementlerde bu keskinliği görece uzun süre barındırabileceği anlamına geliyor.
Bileme ekipmanı sıkıntısı yoksa toz metalurjik çelikler arasından çok daha üstün seçimler yapılabilir.

Civa çeliğinin methini çok duydum ama kullanmak nasip olmadı. İlk fırsatta edinmek icap oldu.
Naniwanın 3/8k ss serisi var ama şuanda karbon çelik kullanmak istiyorum. Toz metaller civa çeliği kadar ince taneli oluyor mu?

[Osman Kurt]

Çelik tavsiyesinde bulunmam gerekirse ince taneli yapısıyla ün yapmış civa çeliği çok mantıklı geliyor bana, içeriğindeki karbür yapıcı diğer elementlerde bu keskinliği görece uzun süre barındırabileceği anlamına geliyor.
Bileme ekipmanı sıkıntısı yoksa toz metalurjik çelikler arasından çok daha üstün seçimler yapılabilir.

Civa çeliğinin methini çok duydum ama kullanmak nasip olmadı. İlk fırsatta edinmek icap oldu.
Naniwanın 3/8k ss serisi var ama şuanda karbon çelik kullanmak istiyorum. Toz metaller civa çeliği kadar ince taneli oluyor mu?

Ülkemizde bulunan toz metallerden birkaç tanesinin mikroyapılarını ekledim diğer çeliklerle karşılaştırman için.
Bunların haricinde daha ince yapılı çelikler kesin vardır ama onların bulunabilirliği konusunda bilgim yok.
https://i.hizliresim.com/h8gUi9.jpg

[wmasterfriend]

Çelik tavsiyesinde bulunmam gerekirse ince taneli yapısıyla ün yapmış civa çeliği çok mantıklı geliyor bana, içeriğindeki karbür yapıcı diğer elementlerde bu keskinliği görece uzun süre barındırabileceği anlamına geliyor.
Bileme ekipmanı sıkıntısı yoksa toz metalurjik çelikler arasından çok daha üstün seçimler yapılabilir.

Civa çeliğinin methini çok duydum ama kullanmak nasip olmadı. İlk fırsatta edinmek icap oldu.
Naniwanın 3/8k ss serisi var ama şuanda karbon çelik kullanmak istiyorum. Toz metaller civa çeliği kadar ince taneli oluyor mu?

Ülkemizde bulunan toz metallerden birkaç tanesinin mikroyapılarını ekledim diğer çeliklerle karşılaştırman için.
Bunların haricinde daha ince yapılı çelikler kesin vardır ama onların bulunabilirliği konusunda bilgim yok.
https://i.hizliresim.com/h8gUi9.jpg

O fotoğraflara bakınca biz ne görüyoruz? Orda gördüğümüz şeyler sanki martenzit,perlit,ferrit gibi şeyler sanırım.

[Osman Kurt]

Beyaz adacıklar yapıdaki karbürler ne kadar küçüklerse bileme sonrasında ağıza baktığımızda gördüğümüz mikro testere yapının dişleri o kadar küçük olacak buda keskinliği belirliyor. Daha teknik anlatacak ustalar vardır kabaca böyle.

[Şeref Acar]

Emrah merhaba,
Ben Sefa ustama katılıyorum.
Bir sorum olacak toz metaller ince ağız açısına
uygun mu? Yine her halükarda bu ince ağıza
en uygun olanlar yüksek karbonlu ve düşük
alaşımlı çelikler. Bu konuda da w1-w2 şampiyon
gibi. Cıva çeliği de iyi bir seçenek. Ama karbon yüzdesi
1 civarı, esaşınki 1,5 gibiydi, yanlışsam Sefa hocam
düzeltsin lütfen. Bu ciddi bir fark. Ayrıca rulman 52100 de
0.98 ila 1.1 civarı karbon içeriyormuş, bu da bir seçenek.

Benim eğe çeliğine olan acayip bir saygım var.
Bu saygı zamanında denediğim pota çeliği
çalışmamdan geliyor. Benim için çelikler ikiye ayrılır.
Yüzde 1’e kadar karbon ihtiva eden ortalama çelikler,
ve yüzde 1’den yüksek karbonlu SÜPER çelikler.
Eğe de bu süper çeliklerden birisi.

[sefaçabuk]

Konu başladığında soru Tamahagane çeliğinden çıktığından dolayı ben de karbon çeliğinden örnek verdim, hatta karbon oranı soruda geçen çeliğin karbon oranına yakın olsun diye özellikle W1 ve W2 yi örneklemiştim. İş toz metalurjiklere gittiği zaman herşey değişir.
Şerefin söylediği Esaş ın 1.5 karon oranına yakınlığı doğru bir bilgi, yanlış aklımda kalmadıysa %1.42-1.48 aralığında bir çelik ve içerisinde ciddi karbür yapıcı alaşım elemanları var, özellikle Tungsten ve Vanadyum içermesi ayrıca bir avantaj, hem ağız dayanımına hem de ince tane yapısına.
Şeref, toz metalurjik çeliklerde asıl marifet yapının çok homojen olmasıdır, bu nedenle dengeli sertleşir, tane yapısı incedir vs. Her çelik için geçerli ancak toz metalurjik çeliklerde ağız geometrisine dikkat etmekte yarar var, ağız deformasyonu bu çeliklerde genellikle kırım şeklinde ve parça kopması şeklinde oluyor. Ağız çok inceltilecekse sertliği de ciddi anlamda düşürmek gerekir, bu seferde uzun zamanlı ağız tutuşu özelliğinden biraz kaybediyor.
Tüm bunların yanında bileme işleminde ne kullanılacağı da belirleyici biraz. Öyle 10K-30K kumlarda bileme için genellikle su taşları kullanmak gerekiyor ki, bunlarla, hadi toz metalurjikleri de geçtim, martenzitik paslanmazların hepsinde başarısız olursunuz ( taşı berbat etmede başarılı olunur o ayrı).

[wmasterfriend]

Beyaz adacıklar yapıdaki karbürler ne kadar küçüklerse bileme sonrasında ağıza baktığımızda gördüğümüz mikro testere yapının dişleri o kadar küçük olacak buda keskinliği belirliyor. Daha teknik anlatacak ustalar vardır kabaca böyle.

Teşekkür ederim. Maxamet çeliği kullanılmış Spydsrco Native 5'i bileme testine tabi tutmuş.
https://scienceofsharp.com/2019/11/03/carbides-in-maxamet/

Bir sorum olacak toz metaller ince ağız açısına
uygun mu? Yine her halükarda bu ince ağıza
en uygun olanlar yüksek karbonlu ve düşük
alaşımlı çelikler. Bu konuda da w1-w2 şampiyon
gibi. Cıva çeliği de iyi bir seçenek. Ama karbon yüzdesi
1 civarı, esaşınki 1,5 gibiydi, yanlışsam Sefa hocam
düzeltsin lütfen. Bu ciddi bir fark. Ayrıca rulman 52100 de
0.98 ila 1.1 civarı karbon içeriyormuş, bu da bir seçenek.

Şimdilik en uygunu W2 veya yüksek karbonlu eğeler ve civa. 52100 ve civayı yan yana getirsek civa alaşım elanı bakımından önde duruyor.

Konu başladığında soru Tamahagane çeliğinden çıktığından dolayı ben de karbon çeliğinden örnek verdim, hatta karbon oranı soruda geçen çeliğin karbon oranına yakın olsun diye özellikle W1 ve W2 yi örneklemiştim. İş toz metalurjiklere gittiği zaman herşey değişir.
Şerefin söylediği Esaş ın 1.5 karon oranına yakınlığı doğru bir bilgi, yanlış aklımda kalmadıysa %1.42-1.48 aralığında bir çelik ve içerisinde ciddi karbür yapıcı alaşım elemanları var, özellikle Tungsten ve Vanadyum içermesi ayrıca bir avantaj, hem ağız dayanımına hem de ince tane yapısına.
Şeref, toz metalurjik çeliklerde asıl marifet yapının çok homojen olmasıdır, bu nedenle dengeli sertleşir, tane yapısı incedir vs. Her çelik için geçerli ancak toz metalurjik çeliklerde ağız geometrisine dikkat etmekte yarar var, ağız deformasyonu bu çeliklerde genellikle kırım şeklinde ve parça kopması şeklinde oluyor. Ağız çok inceltilecekse sertliği de ciddi anlamda düşürmek gerekir, bu seferde uzun zamanlı ağız tutuşu özelliğinden biraz kaybediyor.
Tüm bunların yanında bileme işleminde ne kullanılacağı da belirleyici biraz. Öyle 10K-30K kumlarda bileme için genellikle su taşları kullanmak gerekiyor ki, bunlarla, hadi toz metalurjikleri de geçtim, martenzitik paslanmazların hepsinde başarısız olursunuz ( taşı berbat etmede başarılı olunur o ayrı).

Hocam tamagahane çeliği sabitimiz değil. 67hrc olur olmasına sanırım tamagahane ama o seviyede kullanılır mı?
Esaş'ın karbon oranı 1.42-1.48 ise muhteşem o zamam. Bende yurt dışından gelen W2 var kıvılcım testinde bazı eğeler ondan daha yüksek karbonlu gibi duruyor. Rulmandan hallice kıvılcım veriyor.

Şuanda toz metali bileyleyecek ekipmanım yok. Zaten toz metal kullanmayıda düşünmüyorum.

Olabilen en yüksek sertlikte kullanmak için meneviş yapmadım ama bilerken biraz bastırdım ve ağızda minik minik kırıklar oluştu. Cam gibi kıtır kıtır kırıldı. Sonra 240 derecede meneviş yaptım. Bu kırılma sorunu kalktı.

240 decere düşününce biraz fazla geldi. Acaba bu konuştuğumuz karbon çelikler için minimum meneviş derecesi ne olmalı? Bir sonraki seferde 200 derece düşünüyorum.


Şimdilik herkese teşekkür ederim. Yeni sorularım olduğunda buradan soracağım.

[Osman Kurt]

Bende yurt dışından gelen W2 var kıvılcım testinde bazı eğeler ondan daha yüksek karbonlu gibi duruyor. Rulmandan hallice kıvılcım veriyor.

Yurtdışında satılan bazı w2lerin karbonu 0.9-1 civarında
https://usaknifemaker.com/w2-200-thickness-see-length-note.html

[wmasterfriend]

Yurtdışında satılan bazı w2lerin karbonu 0.9-1 civarında
https://usaknifemaker.com/w2-200-thickness-see-length-note.html

Anca o kadar. Bir sorum olcak. 100 decerede yapılan meneviş kırılganlığı hiç meneviş yapmama göre azaltır mı?

[selcuk.eren]

merhabalar, ince tanecik, dar açılı bileme durumunda ağız dayanımı, yüksek kumlarda bilemeye verilen yanıtın diğer çeliklerden ayrılması mevzularında aklıma gelen ilk 3 çelik: m390, elmax ve aeb l' dir. toz metaller pahalı olduğu için, hadi onları geçelim. ama yapmayı düşündüğünüz bileme çalışması için aeb l' yi bi denemenizi öneririm. alet, 'beni deli gibi bileyin, size göstereyim keskinlik nedir' diyor. örneğin 61 hrc sertlikteki bir aeb l, sanırım sizin işinizi görür. aeb l nin yüksek düzeydeki tokluğu da işinize katkı verecektir (yani kullanım sırasında öyle çıtır çıtır kırım yaşatmaz).