Sık Kullandığımız Yüksek Alaşımlı Çeliklerinin Pratik Isıl İşlem Tabloları

[sefaçabuk]

Aynı çelikten bahsederek devam edeyim. 30 dak östenizasyon ve ardından fırında yavaş soğuma sonucu içerisinde de mangan olduğundan birden fazla çeşitte krom karbürü oluşacaktır. Yavaş soğutsanda bu karbürler bileşik olduğundan varlıklarını koruyacaklardır. Ayrıca yavaş soğuma sonucu genellikle kromlu martenzitik çeliklerde görülen yavaş soğuma sonucu tane sınırlarında krom karbürleri çökelmesi yaşanacaktır ( ki bu durum çeliğin daha çabuk oksitlenmesine neden olur). Sistem çok basit, östenizasyon aslında bir çeşit su vermeye ön hazırlıktır veya bu çelikte, çeliğin pereformansını tam kullanabilmek için yapılan zorunlu bir tavlama işlemidir. Elbette ardından su verme işlemiyle bu performansın tam kullanılabileceği bir yapı elde edilebilir. Bu çelik havayla / yağla soğutulduğundan su verme işlemi sırasında W serisi çelikler gibi aşırı hızlı bir soğutma istemez. Kısaca ardından su vermeyeceksen neden östenizasyon yapasın? Yanlışlık nerede anlamadım, östenizasyon ve hemen ardından su verme işlemi bu neden tuhaf geliyor!

[Ertarda]

Östenizasyon ve su verme işleminin ayrı yapılma senaryosunu sadece östenizasyon esnasında neler olduğunu anlayabilmek için yarattım. Tabii ki bu işlemi ayrı ayrı yapmanın bir mantığı yok. Bu sadece bir senaryo idi. İyi ki de bu senaryoyu yaratıp sormuşum, bu sayede yavaş soğuma sonucu tane sınırlarındaki krom karbürlerinin çökeldiğini öğrendim.
Buradan şu sonucu çıkardım, " östenizasyonun hemen ardından su verme işlemi yapılmazsa homojenizasyon bozuluyor".

Bu konuyu anladım, şimdi sıra geldi diğer soruma. Kromlu çeliklere neden oksijensiz ortamda su veriyoruz?

[sefaçabuk]

Kromlu çeliklerde krom karbürlerinin ( hatırladığım kadarıyla üç ayrı karbür oluşturuyor ) oluşabilmesi için 1000 dereceli sıcaklıklarda östenizasyon ve östenize zamanı istiyor. Bu sıcaklıklarda bekleyen çeliğin içerisindeki bulunan karbon, oksijenin etkisiyle yanıyor ve malzemeden ciddi anlamda karbon eksiliyor, diğer bir deyişle "dekarbürüzasyon " dediğimiz olay gerçekleşiyor. Sonraki aşama olan su verme işleminde de ( malzemenin kalınlığına bağlı olarak) yüzeyden başlamak üzere eksilen karbondan ötürü istenilen sertleşme sağlanamıyor. Aslında bu sadece kromlu çeliklerin değil her çeliğin sorunu, ancak kromlu çelikler östenizasyonda bekletildiği için bu durum daha dramatik sonuçlanıyor hepsi bu.

[Ertarda]

Sefa hocam, bir soru daha.
D2 için değişik kaynaklarda hava ve yağ ortamında su verilebileceği yazmakta. D2'ye hava almamasını sağlayarak nasıl yağda su verilebilir?

[sefaçabuk]

Eğer paslanmaz zarf kullanıyorsan, hemen zarfın ağzını keserek çıkarıp yağa daldırmak gerekiyor.

[Ertarda]

Eğer paslanmaz zarf kullanıyorsan, hemen zarfın ağzını keserek çıkarıp yağa daldırmak gerekiyor.

Tamam işte aradığım yöntem bu.
Östenizasyon ile su verme arasında vakit ile ilgili sorularımın nedeni buydu. Vakum ortamından çıkıp su vermeye kadar gecikme olursa ne olur kafama takılan buydu.
D2 ile ilgili bir su verme yöntemi deniyordum. Fotoğrafları düzenleyeyim bir sonraki mesajda bu deneyleri anlatacağım.

[Ertarda]

D2'ye vakum ortamında östenizasyon ve havada su vermek için şöyle bir deney yaptım.

Önce bıçaktan bir kaç cm daha uzun ve iç hacmi mümkün olduğunca küçük bir kutu profilin iki ağzını da kaynakla kapatıp bıçağı içine hapsediyorum.


By ertarda at 2011-11-02

By ertarda at 2011-11-02

Kömür ocağında östenizasyon yaptırıyorum. Bu arada profil içindeki genleşmeden şişiyor. Şişmesi iyi hava almadığını gösteriyor. Diğer taraftan ısıyla profil de yumuşadığından patlama tehlikesi yok.


By ertarda at 2011-11-02


Profili olduğu gibi soğuk suya atıyorum. Böylece profilin içindeki hava da soğuyacağından havada su verilmiş olacak.


By ertarda at 2011-11-02



Teori bu idi. Ama kesin sonuç alamadım.
İlk denememde küçük bir D2 parçasını yine küçük bir profile hapsedip denedim. Sonuç mükemmel oldu. Punta ile sertliği denemek istedim, D2 çizilmedi bile puntanın ucu kırıldı.


By ertarda at 2011-11-02

Sonuçtan memnun hemen bir bıçağa su vermek istedim, ne yazık ki bu defa bıçak su almadı. Östenizasyon tamam ama bıçağın içine sığacak profil iç hacmi büyüdükçe ve bıçağın kütlesi arttıkça sanırım havada su verme işlemi çok yavaşladığından gerçekleşemiyor.


Şimdi en kısa zamanda şunu deneyeceğim.
Herhangi bir yüksek alaşımlı çeliği (şu anda elimde 440b var) yine kutu profile hapsedip zamanla östenizasyonunu yaptıracağım. Östenizasyon süresinin sonunda mümkün olduğunca hızlı profili mengeneye sıkıştırıp üst kapağı taşlamayla açacağım. Eğer bu işi düşündüğüm kadar hızlı yapabilmişsem kutudan çıkarıp yağda su vereceğim. Eğer gecikme olup da çeliğin sıcaklığının düştüğüne kanaat getirirsem bir kaç saniye daha ocakta ısıtıp yağda su vereceğim.
Böylece havayla temas minumum sürelerde olacağından yüzeyden karbon da eksilmemiş olacak.
Bu yöntemin en büyük avantajı ise tüm çeliğe su vermektense sadece bıçağın ağzına su verebilmek. Bıçak ağzını çok sert de yapsam sırt srtleşmediğinden bıçakta kırılma tehlikesi çok azalacak.
Umarım başarabilirim.

[ozgurozdemir]

ben d2 de sadece 1 kere deneme yaptım labaratuardaki ısıl işlem fırınında 1050 derecede 20 dk bekledikten sonra cıkarıp iki aliminyum plaka rasına koydum ve araya hava sıktım
sonuç 200 dere meneviş 61hrc sertlik  problem sadece 1 bıcak yapacaksanız bıcağın östenizasyon  vakti dolunca cıkarıp suyunu verince cok ince bir tabaka da problem oluyor temizlendikten sonra herhangibir sorun olmuyor aynı işlemi 440c de denedim onda nedense bir sorun cıkmadı ama bu d2 cok farklı bir çelik ne hikmetse

ama fırının içine 4-5 adet bıcak atıysanız fırının agızını ackapa 4. ve 5 bıcağın üzerinde nerdeyse 1mm tabaka oluşuyor ve çelikten çelik namına hiç birşey kalmıyor
d2 dün okuduğum bir yazıda vakumlu ortamda 165 dereceye düştüğünde otomatik olarak zatensertleşiyor akabinde malzemeye sıfıraltı işlem yaptığınızda 2-3 hrc sertlik te fark yapıyor sıfır altı işlemde kalıntı öztenizasyon nerdeyse sıfıra iniyor sıfır altı işlem yapılmadığında ısıl işlemciler 525 derecede meneviş yaparak bu kalıntı öztenisazyonu sıfılamaya çalışıyorlar ömür uzun fakat buseferde paslanmaya karşı direnci düşüyormuş
 kömür ocağında ısı kontrolü yapmadan ısıl işlem yapmak heleki d2 ye benim acıdan bayağı bir zor işlem ve riski yüksek

saygılar

[tarpoon]

yaparız yaparız    ocağın ısısına hakım olabılıyorsak bence olur. tabı folyo şart

[ozgurozdemir]

yaparız yaparız    ocağın ısısına hakım olabılıyorsak bence olur. tabı folyo şart

artık onada hakim olucaz    elinde folyo olan gariban dostu ustalarımızdan artık bir iki bıcaklık alıcaz 


ama ısıl işlem için folyo şart başka çaresi yok malesef boya var esasen şimdilik 900 dereceye kadar buldum 1100 derecelik bullacam sanki ama nasıl olur bilemiyorum

[sefaçabuk]

Paslanmaz folyosuz yaptığımız ilk işleri 0.5mm paslanmaz çeliği zarf yaparak halletmiştik, gayet de güzel işe yaramıştı, folyo kadar kolay değil ama oluyor.

[Ertarda]

ama fırının içine 4-5 adet bıcak atıysanız fırının agızını ackapa 4. ve 5 bıcağın üzerinde nerdeyse 1mm tabaka oluşuyor ve çelikten çelik namına hiç birşey kalmıyor

Anladığım kadarıyla bıçaklar herhangi bir zarfın içinde değil.
Peki fırın vakumlu fırın mı? Eğer vakumsuz fırınsa kapağı açıp kapatmanıza gerek yok fırın zaten hava alıyor.
Eğer vakumlu fırın ise de öyle 4-5 defa kapak açmakla üst yüzeyden 1 mm çelik gitmez. 4-5 defa kapak açıp kapatmak en fazla 20 saniye sürer. Eğer öyle olsaydı bu mantıkla vakumsuz ortamda yapılan karbon çelikleride hiç karbon kalmazdı.

d2 dün okuduğum bir yazıda vakumlu ortamda 165 dereceye düştüğünde otomatik olarak zatensertleşiyor

D2'nin su alması için 165 dereceye düşmesi değil, belirli bir hızda düşmesi gerekir. Eğer sadece 165 dereceye düşmesi yetseydi hızlı soğusun diye üzerine hava püskürtmeye gerek kalmazdı.

kömür ocağında ısı kontrolü yapmadan ısıl işlem yapmak heleki d2 ye benim acıdan bayağı bir zor işlem ve riski yüksek

Bu konuda Taner Hocaya katılıyorum.

[ozgurozdemir]

vakumlu ortamda 5 barda 165 dereceye  zaman ayarlı makineyle  ısıl işlem yapılıyor . burda ısı düşüşünü  ısıl işlem fırınında zaten ayarlıyorsunuz kapağı actığınızda güzel güzel sertleşmiş çelikler elinize geliyor bunda bir sorun yok .

elde yaptığımız bıcaklara malesef hava püskürterek ısıl işlem yapıyoruz havayı püskürtmesenizde oluyor.esasen yeterli büyüklükte aliminyum plakanız varsa . ki hafta sonu 1,4112 paslanmaz çeliğe  propan ocağınada su verdik ve malzemeyi örsün üzerine bıraktık yamulmasın diye onunda üstüne kalınca bir demir profil
bıcak şu an 200derece menevişten sonra 58 hrc sertlikte gayte de iyi oldu

4-5 bıcağı alüminyum arasında soğutma işlemi yapıldığında herbir bıcak 2-3 dk vakit alıyorki
buda son bıcakta 10dk yakın bir zaman alıyor ve son bıcak sizlere ömür oluyor. isterseniz size göndereyim incelersiniz
karbon çeliklerine 840 dercede suveriyorsunuzki sonuçta bu sıcaklıkta 3 dk durması yeterli bazıları 6dk ya kadar cıkabiliryor burda bahsetiğimiz sıcaklıklar 1050derece olup  10 dk'lık  oksijen temasında malzemede karbon namına birşey kalmıyor malesef 
d2 de 20dk lık bir zaman içerisinde fırında bu sıcaklıkta mecburen beklemek zorunda

labaratuar fırını normal fırın olup vakumsuz dur keşke vakumlu olsaydıda hiç uğraş yapmazdım .

yazmış olduğum bir önceki cevaptan muhtemel olarak alındınız .cevabınızdan bunu cıkarıyorum ama neden alınıdınız ben onu anlamadım .

saygılar

[Ertarda]

Şu anda ısıl işlem fırınını kafaya iyice taktım. Arayış içindeyim, sanırım bayramdan sonra o işi halledeceğim.
Bu nedenle doğru yöntemi ve o yöntemin gerektirdiği doğru malzemeyi seçebilmek için ısıl işlem olayını iyice didikliyorum. Bu nedenle böyle sorular soruyorum. Benden tecrübelilerin verdiği her cevap beni biraz daha bilgilendiriyor. O yüzden de, başta Sefa Hoca olmak üzere, bu konuda fikirleri ile beni aydınlatan herkese teşekkür ediyorum.
Ancak ustalarımdan gelen cevaplarda kafamdakilerle çelişen veya anlayamadığım bilgiler varsa bunu tekrar sorup öğrenmeye çalışmam geyet doğal. Zaten yüzde doksan benim önceden bildiklerimin yanlış olduğu ortaya çıkıyor. Bu sayede işin doğrusunu öğreniyorum, en önemlisi de sadece ben değil bu forumu takip eden bir çok kişi de bu doğruları öğreniyor.
Özgür, lütfen samimiyetime güven kesinlikle hiç bir lafından alınmıyorum, sen de benim yazdıklarımdan alınma, yazdıklarımı meraklı bir öğrencinin sorduğu sorular olarak gör.

Şimdi tekrar soracağım, lütfen bundan da alınma, sadece gözden kaçırdığım bir şey mi var, onu öğrenmeye çalışıyorum.
4-5 bıçağa beraber ısıl işlem yaptığın senaryoya dönelim. Anladığım kadarıyla bıçaklar bekleme halinde oksijenden zarar gördüklerine göre, bunlar herhangi bir zarfın içinde olmuyor. Yine anladığım kadarıyle labaratuardaki vakumsuz fırında ısıl işlem yapıyorsun.
Ama şartlar buysa bende ki bilgilere göre 4-5 bıçak ile 1 bıçak arasında fark yok ki. Zira vakumsuz fırınlar atmosfer şartlarına açık fırınlardır. İçeride genleşen havanın basınç yaratmaması için bir hava tahliye deliği vardır. Mesela Emre'nin fırınında bu delik, fırının üzerinde 1/2 parmaklık bir boru idi. Şimdi fırın tüm östenizasyon zamanı boyunca zaten içeriye oksijen alıyor. Bu durumda bozulmaları için 4-5 bıçak olup da  birbirilerini aluminyum levha için beklemelerine gerek yok, tek bıçak da olsa östenizasyon esnasında zaten bozulacaktır. Bu konuda yanlış bildiğim ya da atladığım bir faktör mü var?

[ozgurozdemir]

deneme şu şekilde oldu 5 adet bıcağımı labaratuardaki vakumsuz fırında yapamaya çalıştım fırın 1050 dereceye ayarlandı ısı 1050 ye geldiğinde malzemeleri fırına koydum kapağı kapattım  20dk sonra ilk bıcağı cıkardım alaiminyum levha arasına koydum yaklaşık 1-2 dk sonra malzemeyıo levha arasından cıkardım sertlik gayet iyi idi sonra 2 sonra 3 bunlarada sorun olmadı (cok acda olsa celik üzerinde ben curuf diyeyim bir tabaka oluşmuştu temizledim pırıl pırıl oldu) sertlik menevişten sonra 61hrc bizzat ısıl işlemcide ölçtük
4-5 nolu bıcaklar bu arada fırının kapağını ac kapa ackapa ne karbon kalmış ne krom olmuş saf demir üzerlerinde nerdeyse 1mm curuf oluşmuş sertlik 25hrc

bu durmda malzeme de zarf kullanmak şart oksijen temasını yok etmek gerekiyor  malzemeyi hatıra olarak saklıyorum şu an 
309 paslanmaz 0,25mm kalınlıkta buldum onula bir deneme yapacam inşallah bakalım nasıl olcak
birde 10,5cm genişlikte 0,05mm kalınlıkta 304 paslanmaz buldum ama onun ısı dayanımı okadar iyi değil iş görürmü görmezmi bilmiyorum
bayramdan sonra propan ocağında ısı kontrolü olarak d2-440 çeliklere su vereceğiz oluşumları burdan yayınlarız hayırlısı ile

[emrekipmen]

Ben folya kullandığımdan fırının deliği filan önemli değil, folyoyla birlikte almünyum plakalar arasına presliyorum, ancak 5-6 bıçak birden olduğunda mutlaka teker teker zarflanıyorlar, yoksa aradaki bıçaklar kesin bükülme yapıyor. Aynı zamanda 4-5 bar hava üfletiyorum alminyum levhalar arasına, sanırım yağdan bile hızlı soğuyorlar  Enson Sefa ustanın orada ölçümde 67.5 çıkmıştı sertlik bir bıçakta 

[trak59]

hocam paslanmaz bıçak yapmak istiyorum bana malzeme olarak hangi çeliği tavsiye edersiniz benim atölyem ve takım taklavat olarak herşeyim var ve  ısıl işlem olarak nasıl yapmam lazım bana sert bir çelik söylerseniz bıçak yapıldıktan sonra ağzı dönmicek bir çelik lütfen

[sefaçabuk]

Sıcaklığı kontrol edebileceğiniz bir fırın var mı? ( bu arada "merhaba" bölümüne kendinizi tanıtırsanız seviniriz)

[KeReM @]

İlk mesajdaki tablo ile ilgili resim ve word dosyasının adresleri ölmüş elinde olan varsa tekrar güncelleyebilir mi ?

[sefaçabuk]

Fotoğraf linki yenilendi.