Wootz nedir ne değildir

[sefaçabuk]

Bugün gerçek bir damascusu elime alıp inceleme şansı buldum. Maalesef alaka yoktu. Tabiki siz daha iyi bilirsiniz ama resimde görünen mat yüzeyler 0,1/0,2 milim oyuk bu parçada. Zaten satıcı da asitle eritilerek yapılıyor bu damascus demişti.

Parlak olan metal nikel ya da krom içeriyorsa ki olasılıkla öyledir, aradaki girinti ve çıkıntılar normaldir, asitte bekletme süresine bağlı olarak iki farklı metal arasındaki kot farkı da artar. Ben bu işin maskeleme olduğunu pek düşünmüyorum, öyle bile olsa aradaki renk farkı nasıl oluşacak o da ayrı bir konu. Öğrenmenin en iyi yolu parçayı ferrik klorüre tekrar sokup bakmak. Tekrar ferrik klorüre sokulduğunda arada renk kontrastı devam ediyorsa o zaman Damascus olduğu anlaşılır.

[spyderCollector]

Damascus çeliği adını Suriye’nin başkenti Şam’dan alır, bulunuşu 900’lü yıllarda Türk, Türkmenistan ve İslam bilgin ve ustaları tarafından paslanmaz çeliğin keşfedilmesi ile paslanmaz çelik ve karbon çeliğinin tabakalar halinde üst üste konulup dövülerek 500 defa katlanıp tekrar dövülüp, büküldükten sonra bıçak ve kılıç hale getirilmesi ile oluşan Kılıçlar devrinin en muazzam malzemesini oluşturmuştur.
Diğer bir özellik ise çeliğin bitiminden sonra çeliğin görünümünde oluşan desenlerdir. Bu desenler iki ayrı vasıftaki çeliğin karışımından oluşmaktadır. Desenlerin görülür hale gelmesi asit uygulaması ile oluşuyor. Ecdadımız bu desenlere de isim vermiş Türk kıvrımı, HZ.Muhammedin çorabı, yağmur damlası gibi.
 Türkler bu muazzam kılıçla haçlı seferlerinde destanlar yazmışlar buluşlarının sırrını saklamışlar, bu sırrı sakladıkları içinde 1300’lü yıllarda damascus çelik sırrı ve ustaları ile birlikte unutulmuştur.
Ancak 1980 yılında bilim adamları müzelerdeki örnekler üzerinde yaptıkları analizler sonucu çeliğin muhtevasını çözmüş ve tekrar yapımı mümkün hale gelmiş. Ve o tarihten itibaren tekrar üretilmektedir almanlar Amerikalılar ve İsveçliler bu gün damascus çeliği üretmekte ve santimle satmaktadırlar.
http://www.kemalelitemiz.com/category/arastirmalarim/damascus-sam-celigi-%e2%80%93-onsoz

Bu açıklamadan sonra bana ''-damascus gerçek mi ? '' diye soruluyorsa 500 defa katlanma işini sorarım.
Günümüzde farklı çelikleri karıştırıp dövme işi tabii ki de damascustur,
Fakat gerçek damascus mudur?
yoksa biraz aceleci ve sabırsız, biraz da çakma damascus mudur?

[emrekipmen]

Damascus çeliği adını Suriye’nin başkenti Şam’dan alır, bulunuşu 900’lü yıllarda Türk, Türkmenistan ve İslam bilgin ve ustaları tarafından paslanmaz çeliğin keşfedilmesi ile paslanmaz çelik ve karbon çeliğinin tabakalar halinde üst üste konulup dövülerek 500 defa katlanıp tekrar dövülüp, büküldükten sonra bıçak ve kılıç hale getirilmesi ile oluşan Kılıçlar devrinin en muazzam malzemesini oluşturmuştur.
Diğer bir özellik ise çeliğin bitiminden sonra çeliğin görünümünde oluşan desenlerdir. Bu desenler iki ayrı vasıftaki çeliğin karışımından oluşmaktadır. Desenlerin görülür hale gelmesi asit uygulaması ile oluşuyor. Ecdadımız bu desenlere de isim vermiş Türk kıvrımı, HZ.Muhammedin çorabı, yağmur damlası gibi.
 Türkler bu muazzam kılıçla haçlı seferlerinde destanlar yazmışlar buluşlarının sırrını saklamışlar, bu sırrı sakladıkları içinde 1300’lü yıllarda damascus çelik sırrı ve ustaları ile birlikte unutulmuştur.
Ancak 1980 yılında bilim adamları müzelerdeki örnekler üzerinde yaptıkları analizler sonucu çeliğin muhtevasını çözmüş ve tekrar yapımı mümkün hale gelmiş. Ve o tarihten itibaren tekrar üretilmektedir almanlar Amerikalılar ve İsveçliler bu gün damascus çeliği üretmekte ve santimle satmaktadırlar.
http://www.kemalelitemiz.com/category/arastirmalarim/damascus-sam-celigi-%e2%80%93-onsoz

Bu açıklamadan sonra bana ''-damascus gerçek mi ? '' diye soruluyorsa 500 defa katlanma işini sorarım.
Günümüzde farklı çelikleri karıştırıp dövme işi tabii ki de damascustur,
Fakat gerçek damascus mudur?
yoksa biraz aceleci ve sabırsız, biraz da çakma damascus mudur?

Mehmet Bey, kaynağınız olan sitede bilgiler biraz birbirine karışmış.

Öncelikle bu "mucizevi" çelik 1300'lerde yapılanı yani, Bulat ya da pota çeliği olarak bilinen, diğer bir deyişle Wootz çeliğidir. Ancak bu çelik paslanmaz filan değildi. Paslanmaz çeliğin bulunuşu çok daha sonraki Endüstri devrimi ve sonrasına dayanır. Ancak belli çelik kompozisyonları paslanmaya dayanıklı olabilir, yine de tam paslanmaz olabilmesi için gereken %13 civarı krom oranı olan alaşımlar ilk olarak 1904 yılları civarında çeşitli araştırmacılar üretmişlerdir. Bu dönemden sonra zaman içinde gelişmiştir paslanmaz çelik üretimi ve teknikleri...

Wootz-bulat çeliği (şam yumurtası) ise çeliğin katlanması ile alakalı olmayan dendritik dediğimiz karbür bantları yüzünden hareli sonuçlar verebilen bir çelik türüdür. Yapılışı için saflaştırılmış demir (dişi demir denirdi o dönemlerde) ve yüksek karbon çeliği ya da %3'ün üstünde karbon içeren dökme demir (erkek demir ya da beyaz demir denirdi o dönemlerde) belli oranlarda bir potaya konulur, alaşım bantlarını tetikleyen eser miktarda vanadyum, fosfor gibi elementler içeren "gizli" içerikle birlikte kapalı bir potada eritilir ve eritme işleminden sonra normalden daha yavaş bir soğutmayla külçe soğutulurdu. Bu içerik genelde kemik, çeşitli yerlerden cevherler ya da ağaç kabuğu vs. gibi yapan ustanın bilgisi dahilinde çeşitli katkılardı. Oluşan külçe içeriğindeki karbonun sementit grupları ile dendritik yapıda topaklaşmasına neden olurdu. Wottz çalışmalarında deneysel çalışmalar yapan Finlandiyalı Niko Hynninen ustanın dfogg forumdaki bir paylaşımını burada paylaşmalıyım: Dil bilmeseniz bile resimler zaten oldukça açıklayıcı:
http://forums.dfoggknives.com/index.php?showtopic=14534

İçeriği hazırlanıyor:


Eritme fırını (1500 dereceler için özel tasarımlı)


Soğuma aşaması:


Üstünde oksijenle teması engelleyen camın altında potanın dibinde güzelim şam yumurtası var :

 
Ve işte şam yumurtası:


Yumurtanın üstünden dendritik ağaç yapısının güzel bir görüntüsü:


Pota çeliğinin dövülmesi son derece meşakkatli bir süreç Zamanında Avrupalı demirciler İran civarından aldıkları külçelerden kılıç yapmaya çalışmışlar ancak kullandıkları yöntemlerin bu malzeme için uygun olmaması yüzünden örslerinin üstünde tuzda buz olmuşlar külçeler. Bu sevdadan zamanla vaz geçmişler çünkü bu işin çok gizli bir yöntemi olduğunu sanıyorlarmış. Halbu ki tüm mesele kritik noktanın üstüne çıkmamakta ve sabırlı olmakta:


Yavaş yavaş dövülerek kılıç biçimine getiriliyor. Burada kullanılan dövme stilleri ve dövme ısıları sonuçtaki harelerin şeklinde asıl etken:


Şekli yavaş yavaş istenen şekli alıyor:


Ve temizlik yapılıp asitte beklendiğinde muhteşem sonuç:

[emrekipmen]

500 kat olayı ise tamamen başka bir konu olan dövme kaynakla yapılan modern Damaskus olayıdır. İki ya da daha fazla tür çeliğin dövme kaynakla birleştirilip sonra belli desenler alması için kullanılan değişik teknikleri kapsar. Bu katman sayısı tamamen yapımcıya kalmıştır, 500 diye bir sınırlaması yoktur....

[gökhan bakla]

Gerçekten çok önemli bir noktaya değindin emre..


Bu bahsi geçen çeliğin kalitesini bilmiyorum ama sanki bir yanlış anlaşılma söz konusuydu bunu da düzeltmek herkez için gerekli,
söylediklerine ek olarak, bir diğer konuda damascus çeliği ile dımışki ( wootz, pulad ) çeliğini birbirine karıştırılması, ikiside farklı imalat süreçlerinden geçerek üretilir ve kaliteleride çok farklıdır. Günümüzde damascus üretebilen pek çok usta mevcutken, dımışki üretebilen sayılı usta vardır. Birinci yöntemin kaybolduğunu söylersek beklide yalan konuşmuş oluruz, çünkü benim dedemde ocak kaynağı yapmasını biliyormuş. Yani asıl olan potada üretilen çeliğin üretim tekniğinin kaybolduğudur ki bu da şuan mevzubahis olan damascusla hiç alakası yoktur. Bu çelik ocak kaynağı tekniği ile üretilmiş bir çeliktir.

Kemal beyin yazısına çok fazla girmeden bir noktayı daha hatırlatayım. Elimizdeki en yakın tarihte üretilen dımışki örneği 1719 yılına aittir ve 1640 yılına kadar istanbulda bulunan dımışkihande bu pota çeliklerinden üretilmekteydi. yani bu tekniğin 1300'lerde kaybolduğunu söylemek pek doğru olmaz.

[emrekipmen]

Aslında mesele terim karmaşasından başka bir de sonuçların birbirine benzemesi.

Aslında iki teknik de kaybolmuş değildir, sadece şam yumurtası-dımışki tekniği aşırı meşakkatlidir, aşırı pahalı bir tekniktir. Yaptığınız külçelerden yalnızca 4'te 3'ü, şanslıysanız biraz daha azı çöpe gider. Bunun nedeni erimiş çeliğin soğuması sırasında külçenin orta yerinde toplaşan gaz kabarcıkları ve dövme sırasında oluşabilen mükro çatlakların giderek büyümesi. Bunun yanında mikro-kabarcıklar tam bir baş belası, bu da toplaşmamış ve gözle ilk başta görünmeyen kabarcıkların külçe açıldıkça belirgin olması ve külçeyi işe yaramaz hale getirmesi, üstelik külçenin üstünde haftalarca örs başında çalışmış olmanıza rağmen. Yani anlayacağınız ekonomik bir yöntem değil...

Bunun dışında aynı büyüklükte normal bir çeliğin dövülmesinden onlarca kat daha fazla zaman gerekir dövme için, çünkü dövme öncesinde saatler hatta günler süren dış tabakayı karbonsuzlaştırma tavlaması yapılır ki malzeme dövülebilsin. Bu yapılmazsa genelde ilk çekiç darbesinde külçe paramparça olabilir. Ayrıca her dövme işlemi 750 derece gibi çok düşük ısılarda ve giderek düşen ısılarda yapılır, yoksa yine külçe dağılabilir, içindeki dendritik yapı da yok edilebilir. Ayrıca her dövme seansının sonunda saatler süren normalizasyon çevirimleri yapılır. Bir yumurtanın kılıç haline gelmesi için bu seanslardan 100lerce kez geçilir. Şu andaki wootz ustalarının yaptığı en ufak bıçak bile binlerce dolardan satılıyor ve ustalar bu işte nerdeyse bedavaya çalışıyor sayılırlar 

Bunun dışında wootz çeliğinin karbon oranı ortalama %1.5 ile %2 civarındadır. Bunun kalan %98 kadarı demirdir. %0.1 kadarı manganez, vanadyum, silis vs. gibi eser elementlerden oluşur. Bu tip bir çeliğin kırılgan olmaması desenlere hakimiyet, yan dendritik yapının biçimindeki kontrol ve kusursuz ısıl işlemle mümkün olabilir. Bu hali bile normal bir çelikten çok daha fazla kırılgandır. Ancak büyük karbür bantların ağızdaki dağılımı ağız tutuşunu inanılmaz artırablir. Yine de eskilerin bu tekniği neden bir kenara bıraktığını anlamak çok zor değil...

Eminim daha eski örnekler daha toprak altından ya da kapalı dolaplardan çıkarılmayı bekliyordur. Sonuçta bu teknik çok daha eskilere dayanıyor olmalı, Hindistanda bahsedilen dönemden 2000 yıl kadar önceye (M.Ö.3.yy.) dair bu tekniğin kullanıldığına dair kanıtlar vardır, hatta muhtemelen daha öncesine (M.Ö. 1100).

Çeşitli kaynaklar:
http://archaeology.about.com/od/wterms/g/wootz.htm
http://www.buffaloriverforge.com/wootz/wootz.htm
http://en.academic.ru/dic.nsf/enwiki/199966
http://damascus.free.fr/f_damas/f_quest/f_wsteel/indiaw.htm

[ferroburak]

Damascus çeliği adını Suriye’nin başkenti Şam’dan alır, bulunuşu 900’lü yıllarda Türk, Türkmenistan ve İslam bilgin ve ustaları tarafından paslanmaz çeliğin keşfedilmesi ile paslanmaz çelik ve karbon çeliğinin tabakalar halinde üst üste konulup dövülerek 500 defa katlanıp tekrar dövülüp, büküldükten sonra bıçak ve kılıç hale getirilmesi ile oluşan Kılıçlar devrinin en muazzam malzemesini oluşturmuştur.
Diğer bir özellik ise çeliğin bitiminden sonra çeliğin görünümünde oluşan desenlerdir. Bu desenler iki ayrı vasıftaki çeliğin karışımından oluşmaktadır. Desenlerin görülür hale gelmesi asit uygulaması ile oluşuyor. Ecdadımız bu desenlere de isim vermiş Türk kıvrımı, HZ.Muhammedin çorabı, yağmur damlası gibi.
 Türkler bu muazzam kılıçla haçlı seferlerinde destanlar yazmışlar buluşlarının sırrını saklamışlar, bu sırrı sakladıkları içinde 1300’lü yıllarda damascus çelik sırrı ve ustaları ile birlikte unutulmuştur.
Ancak 1980 yılında bilim adamları müzelerdeki örnekler üzerinde yaptıkları analizler sonucu çeliğin muhtevasını çözmüş ve tekrar yapımı mümkün hale gelmiş. Ve o tarihten itibaren tekrar üretilmektedir almanlar Amerikalılar ve İsveçliler bu gün damascus çeliği üretmekte ve santimle satmaktadırlar.
http://www.kemalelitemiz.com/category/arastirmalarim/damascus-sam-celigi-%e2%80%93-onsoz

Bu açıklamadan sonra bana ''-damascus gerçek mi ? '' diye soruluyorsa 500 defa katlanma işini sorarım.
Günümüzde farklı çelikleri karıştırıp dövme işi tabii ki de damascustur,
Fakat gerçek damascus mudur?
yoksa biraz aceleci ve sabırsız, biraz da çakma damascus mudur?

Damaskusun nasıl yapıldığı biliniyor ve bugüne kadar az miktarlarda da olsa üretimi devam etti. Sorun üretiminin çok meşakkatli (ve sıvı kurşunda serleştirme yapılırsa) sağlığa çok zararlı olması.

[mduru1990]

arkadaşlar ben kemal elitemiz beyle tanıştım ve bu çeliği inceleme fırsatı buldum. benim inceledğim çelik işlenmeye hazır haldeydi yani bıcak vs haline gelmemişti. yanlız o kadar demir ve çelik aldım elime hiç biri beni bu kadar etkilemedi resmen çeliğe aşık oldum. gel benden bıçak yap diyordu neyse.
anladığım kadarıyla bıçak sanatını iyi icra eden arkadaşlarımız var eğer fırınınız yada ocağınız varsa bu çelikten getirtip işlemenizi tavsiye ederim isveç menşeyli damaskuslarda nasıl işleneceğine dair notları çelikle beraber yolluyorlar. ayrıca size kalan sadece bıçağa istediğiniz şekli vermek.
bildiğim kadarıyla 2,5cmkaresi(inçkare) 18 dolar dan satılıyor(en ucuzları).   

size böyle geliyor işte.

[elitemiz]

arkadaşlar yazının tamamı okunursa damascus çeliğin wootz çeliğinden yola çıkılarak bulunduğu daha iyi anlaşılacaktır ayrıca wootz çeliğinin tarihi de bu adreste vardır.
http://damascus.free.fr/f_damas/f_quest/wsteel.htm
http://www.kemalelitemiz.com/category/arastirmalarim/damascus-celik-nedir.
japonların değişik karbon oranlı çelikleri aynı teknikle dövüverek kılıç yapmaları eskiye dayanır,damascus çelik önceki bilgi ve tekniklerin son aşamasıdır.
bu günün sıcak dövme tekniğinde yedi kat paslanmaz çelik ile beş kat karbon çeliği ,toplam 11 kat çelikle dövme işi başlatılıyor. 11x2=22
22x2=44   44x2= 88   88x2=176 176X2=352 görüldüğü gibi çeliği beş kere katlamak bu kadar katman oluşturuyor ya değilse çelik 500 kere katlanmıyor.

[spyderCollector]

Sn. Elitemiz hoşgeldiniz,
damascus çeliğiyle ve birçok bileme taşıyla sizin siteniz sayesinde tanıştım, her şey için sonsuz teşekkür.
emeğinize sağlık.

[elitemiz]

arkadaşlar
değişik vasıflarda çelik levha veya çubukların sıcak kaynakla dövülüp katlanıp dtekrar dövülmesi çeliğe sağlamlık vermesi için çok eskilerden beri uygulanmış yöntemdir.
ama bu çelikler damascus çeliği değildir
bunlarda hamon gibi desenler oluşur fakat bu su vermekle alakalıdır japon kılıçlarındaki hamon değişik sertlik vermek için kılıcın belli bölümlerinin çok yumuşak kille kaplanmasındandı hatta japon ustalar bu kili boya gibi fıça ile kılıcın üstüne sürerlermiş
wootz çeliğinin gelişimini hotasanlı Türk demirciler başarmış müzelerde Selcuklular zamanından kalan kılıçlarda desenleri bu gün bile görmek mümkün ecdadımız bir şekilde wootz çeliğine nikel karıştırmış ki bu desenler görülür hale gelmiş,bu bir yerde paslanmaz çeliğin adımı.onun için sırrını saklamışlar ve adına damascus çeliği demişler.
ben bu konuları çok geniş araştırdım hatta tarihi kılıçlarda yapılan kimyasal analiz sonuçlarını buldum bu bir ingiliz üniversitesinde yayınlanan bilgilerdi .o kadar çok belgeye ulaştım ki iğneyle kuyu kazar gibi inceledim
analizlerede nikel olduğu için örneklerde desenlerin kaybolmadığı yazıyordu.
karbon çeğinden kaç kat yaparsanız yapın böyle desenlere ulaşsanızda görünür hale getiremessiniz.
bu buluş bir Türk İslam buluşudur buna bizim sahip çıkmamız lazım.
SELAMLAR SAYGILAR.

[emrekipmen]

Tabii ama Hintliler ve Pakistan ve Türki cumhuriyettekiler daha önce sahip çıkmalı, sonuçta islamdan 1000 yıl önce Hindistan ve Orta Asya bölgelerinde bu tekniğin kullanıldığına yönelik kanıtlar var 

[alikozanoglu]

Sn. emrekipmen,

"Tabii ama Hintliler ve Pakistan ve Türki cumhuriyettekiler daha önce sahip çıkmalı. ..." diyorsunuz.
Birilerinin bir an önce sahip çıkmaları çok gerekli. Unutmayın, Karagöz, Türk Kahvesi, Baklava ve benzerleri "Bizim olduğunu herkes biliyor" havamıza rağmen Yunanistan'ın sahip çıktığı ve/veya çıkmaya çalıştığı göz bebeklerimiz.

Aynı havamız bizi bazı azınlıklarımızla olan geçmiş olaylarla ilgili olarak da yayan bıraktı maalesef.

Saygılar,

alikozanoglu

[ozgurozdemir]

sonuçta bizim geldiğimiz yer orta asya  selçuklularda ordan geldi  müzelerde selçuklu ladan kalma eserlerin olması gayet normaldir.
bizim orta asyadan cıkışımızdan sonra orta asyada ne değişiti _?
ben ufak bir cevap vereyim sömürgeci devletler:)

[emrekipmen]

Sn. emrekipmen,

"Tabii ama Hintliler ve Pakistan ve Türki cumhuriyettekiler daha önce sahip çıkmalı. ..." diyorsunuz.
Birilerinin bir an önce sahip çıkmaları çok gerekli. Unutmayın, Karagöz, Türk Kahvesi, Baklava ve benzerleri "Bizim olduğunu herkes biliyor" havamıza rağmen Yunanistan'ın sahip çıktığı ve/veya çıkmaya çalıştığı göz bebeklerimiz.

Aynı havamız bizi bazı azınlıklarımızla olan geçmiş olaylarla ilgili olarak da yayan bıraktı maalesef.

Saygılar,

alikozanoglu

Ali Ağabey,
Haklı söze ne denir, zaten farklı düşünmüyorum. Ancak burada bir konuya dikkat çekmek istemiştim; Wootz'un Türk-İslam buluşudur denmesine cevap vermiştim, ben bu olaya tarafsız yaklaşıyorum, bu tekniğin İslam öncesi bir teknik olduğunu söylüyorum, bu gerçek maalesef yukardaki Türk-İslam hipotezinin en azından İslam kısmını yalanlıyor. Türk olması konusunda da şüphelerim var. Ancak Asya kökenli desek daha doğru olacak. Bazı bilgileri bilimsel olarak sınamadan, tam olarak araştırmadan hemen bir yargıya varılıvermesi, sonra da bu fikri takım tutarmışçasına savunmak benim canımı sıkan konular. Belki hiç bir zaman bilemeyeceğiz tam olarak kaynağını, sonuçta her kazı, her araştırma farklı bir kapı aralayacak anlayışımızda...